تعریف روان نژندی یا روان رنجوری:

روان نژندی یا روان رنجوری یکی از پنج ویژگی شخصیتی در مدل پنج عاملی شخصیتی نئو است.

روان رنجوری یا روان نژندی  منعکس کننده تفاوت های فردی در تمایلات فرد به سمت عواطف منفی  از جمله احساساتی مانند غم، اضطراب،خشم، تکانشگری، ترس برانگیختگی،احساس کلافگی موقت یا دائم است.

افراد دارای که نمرات روان رنجوری بالایی در آزمون نئو کسب می کنند ممکن است  بی ثباتی عاطفی را تجربه کنند و بیشتر مستعد استرس و نوسانات خلقی هستند.

افرادی که نمرات پایینی در روان رنجوری کسب می‌کنند معمولا افرای آرام، دارای خلق و خوی یکنواخت و راحت بوده به آسانی آشفته و عصبی نمی شوند و براحتی می توانند در شرایط استرس زا و بغرنج از خود تاب‌آوری بالایی بروز دهند.

البته باید توجه داشت افرادی که نمرات بسیار پایینی در روان رنجوری دارند دارای هستند با انکار هیجانی و آنها را می بایستی در طبقه بندی افراد با اختلال شخصیتی و نابهنجاری در نظر گرفت.

با توجه به تجربیات خودم از تحلیل بیش از دو هزار و پانصد پاسخ‌دهی به آزمون نئو فرم بلند ، مشاهده کرده‌ام که بسیاری از کارکنان سازمان‌های مختلف و جویندگان کار، در جریان توسعه فردی یا جلسه استخدام خود، به ناچار به سوالات مربوط به روان‌نژندی به نحوی پاسخ می‌دهند که سلامت روانی خود را بیش از واقعیت نشان دهند.

این امر موجب می‌شود که نمرات آزمون به شکلی نادرست کاهش یابد. بنابراین، ضروری است که بر اساس مصاحبه‌های تخصصی، نمرات این افراد را بازبینی و تعدیل نماییم. در صورت لزوم، ممکن است از آن‌ها درخواست شود که آزمون را در شرایط متفاوتی مجدداً تکرار کنند.

شش زیرشاخه شخصیتی در مدل پنج عاملی نئو عبارتند از :

1. اضطراب: این جنبه میزان عصبی بودن، نگرانی و دلهره ای که ممکن است فرد احساس کند را می سنجد.
2. خشم/خصومت: این جنبه تمایل فرد به تجربه سرخوردگی، عصبانیت و تحریک پذیری را ارزیابی می کند.
3. افسردگی: این جنبه به تمایل فرد به تجربه و احساس غم، ناامیدی و افسردگی می پردازد.
4. شرم و خجالت اجتماعی: این جنبه میزان حساسیت افراد به بررسی دقیق و قشاوت منفی توسط دیگران تکیه دارند و باعث می شود فرد نتواند در اجتماع توانایی انجام کاری را داشته باشد.
5. تکانشگری: این جنبه تمایل به عمل بر روی هیجانات آنی را به جای تأخیر در انجام آن کارهای غیرضروری را می سنجد. افراد تکانشی معمولا بعد از انجام هرکار تکانه ای پشیمان می گردند.
6. آسیب پذیری از استرس: این جنبه توانایی فرد را برای مقابله با استرس و فشار عصبی را ارزیابی می کند. نمرات بالاتر نشان دهنده دشواری بیشتر در مقابله با استرس است.

ارث در مقابل محیط:

روان رنجوری از ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی ناشی می شود.

تحقیقات نشان می دهد که 39% تفاوت های فردی در شخصیت به دلیل ژنتیک است، در حالی که 61%باقی مانده را می توان به تأثیرات محیطی نسبت داد. بنابراین، هم طبیعت (ژن ها) و هم پرورش (محیط) در شکل گیری تمایلات روان رنجوری نقش دارند.

افراد با نمرات روان رنجوری بالا در سازمان ها

این افراد ممکن است در یک زمینه سازمانی شرکت را دچار مشکل  و معضلات خاصی کنند. افراد با روان رنجوری بالا استرس کاری زیاد را تحمل می کنند،آنها رضایت شغلی کمتر و فرسودگی شغلی بالا را نسبت به دیگران دارند.

افراد با روان رنجوری بالا در زندگی مشترک:

– اگر هر دو شریک روان رنجوری بالا داشته باشند می توانند چالش ها زیادی را در زندگی مشترک داشته باشند، درگیری های مکرر، فراز و نشیب های عاطفی و واکنش بیش از حد به عوامل استرس زا ممکن است رابطه را تحت فشار قرار دهد.

با این حال، یادگیری مهارتهای ارتباط موثر ،همدلی و حمایت زوجی‌ها از یکدیگر می تواند این اثرات را کاهش دهد.

تفاوت سطوح روان رنجوری متفاوت در زوجین:

هنگامی که یکی از زوجین دارای روان رنجوری بالا و دیگری دارای نمرات پایین‌تری است.شریک با نمرات کمتر ممکن است ثبات، تعادل عاطفی و حمایت ایجاد کند و بالعکس شریک عصبی شدید ممکن است از تأثیر آرام بخش شریک زندگی خود  بهره مند شود.

بررسی نمرات روان رنجوری در اختلالات شخصیتی:

نمرات بالای و بسیار بالا روان رنجوری در اختلال شخصیتی پارانویا، اسکیزوتایپال، خودشیفته، نمایشی، مرزی، ضداجتماعی، اجتنابی، وابسته و وسواس فکری اجباری

نمرات پایین و بسیار پایین در اختلال شخصیتی اسکیزوید

راهکارهای کاهش روان رنجوری:

در حالی که روان رنجوری نسبتاً پایدار است، عوامل خاصی می توانند به کاهش تأثیر آن کمک کنند:

۱-درمان شناختی-رفتاری (CBT) می تواند الگوهای فکری منفی را برطرف کند.

۲-تمرینات ذهن آگاهی یا میاندفولنس : تکنیک هایی مانند مدیتیشن می توانند تنظیم هیجانی را تقویت کنند.

۳-سبک زندگی سالم: ورزش منظم، خواب کافی و مدیریت استرس به رفاه عاطفی کمک می کند.

به یاد داشته باشید، روان رنجوری تنها یکی از جنبه های شخصیت پیچیده ما است. در آغوش گرفتن ویژگی های منحصر به فرد خود و درک تأثیرات آنها به ما قدرت می دهد تا زندگی را به طور مؤثرتری هدایت کنیم!